İdam Edilen Dersim Önderleri

” Ben sizin hilelerinizle baş edemedim, bu bana dert oldu. Ama ben de sizin önünüzde diz çökmedim, bu da size dert olsun” … Seyit Rıza

Tarih 15 Kasım 1937 idi…
Bugün 15 Kasım 2011….

15 Kasım 1937 tarihinde Dersim’in önde gelenleri, Seyitleri idam edildi. İdam edilenlerin mezar yerleri belli değil. Yakınları 74 yıldır atalarının mezar yerlerini arıyorlar.  Devlet bu konuda hala adım atabilmiş değil.

İstaklal Mahkeme’sinden Dar Ağacına

Sey Rıza ve arkadaşlarının yargılanması 10 Ekim 1937 tarihinde Elazığ’daki askeri  “İstiklal Mahkemesi”nde başlar.
Dünya’nın hiç bir yerinde görülmeyen bir düzmece mahkeme kurulur.  Sey Rıza’nın yaşı küçültülür, 17 yaşındaki oğlu Reşik Uşen’in yaşı ise büyütülür.  Kırmanciye aşiret liderleri askeri mahkemede Dersim’i “isyana teşvik“ten ve bu “isyan”a katılmaktan dolayı yargılanır. Sözde mahkemede Dersim aşiret liderlerine savunma hakkı verilmez.

İdam kararları önceden verilmişti. Zira „tek millet, tek mezhep” yaratma zihniyeti Dersim’de „Dersim Kanunlarını” işletiyordu. İdam edilenler Dersim’in ileri gelenleriydi, suçsuzdular. İdamlar ile Dersim sindirilmek istenmiştir, 38 deki kanlı kesitin hazırlıkları yapılmıştır.

1o Ekim’de başlayan sözde yargılama 15 Kasım’da biter. 14 kişi beraat eder. Sey Rıza da dahil 7 kişi idama, 37 kişi ağır hapis cezalarına mahkum edilir. 15 Kasım’da Sey Rıza  ve diğer altı kişi Elazığ Buğday Meydanı’nda şafakla birlikte infaz edilirler.

15 Kasım 1937 yılında idam edilen Dersim Seyitleri (Ağlarê Kırmanciye)

1- Aliye Mirzê Sili (Pilê aşıra Demenu ra)-Demanan Aşiret Lideri
2- Lazê Civrail Ağay Hesen Ağa (Pilê aşıra Demenu ra) – Demenan Aşiret Liderlerinden
3-Lazê Qemer Ağay Findik Ağa (Pilê aşıra Wusvu ra) – Kamer Ağa’nın oğlu Yusufanlı Fındık
4- Wusênê Seydi (Pilê aşıra Kuresizu ra) – Kureyşan Ocağı Piri
5- Sey Rıza (Pilê aşıra Avasu) – Abbasan Aşiret Lideri
6- Lazê Sey Rızay Resik Uşen – Seyit Rıza’nın oğlu
7- Hesenê Ivraimê Qıji (Pilê aşıra Kuresızu) – Kureyşan Ocağı

DersimNews.Com