Dersim Seyitleri için Kanun Teklifi

Dersimnews.com-Dersim Milletvekili Hüseyin Aygün, Seyit Rıza ve arkadaşlarının itibarlarının iadesini  öngören kanun teklifi hazırladı.  Aygün kanun teklifinde, ”1937’de idam edilen Seyit Rıza ve oğlu Resik Hüseyin, Uşene Seyit, Aliye Mirze Sili, Civrail Ağa, Hasan Ağa, Fındık Ağa ve Hesene İbrahim’in itibarlarının iade edilmesini” istedi.

Teklifin gerekçesinde, ”Dersim 1938 büyük bir katliamdır. Etkileri bugün de devam etmektedir” denilerek, 15 Kasım 1937’de Elazığ Örfi Mahkemesi kararıyla idam edilen Seyit Rıza ve 7 kişinin, bu yıl içinde ortaya çıkan yeni resmi belgelerle, masumiyetinin kanıtlandığı ifade edildi.

Gerekçede, ”Teklifimizde amaç; 75 yıl sonra da olsa idam edilenlerin halk nezdinde zaten var olan itibarlarının resmen iadesi ile bir haksızlığın ortadan kaldırılmasıdır. Böylece Dersim’de 1937-1938’de öldürülen tüm insanlarımızın ruhları bir parça rahat edecektir” denildi.

İŞTE AYGÜN TARAFINDAN VERİLEN DERSİM KANUNU’NUN TAM METNİ:

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

 2884 sayılı Aralık 1935 Tunceli kanunu ile 15 Kasım 1937’de idam edilen Seyit Rıza ve oğlu Resik Hüseyin, Uşene Seyit, Aliye Mirze Sili, Civrail Ağa, Hasan Ağa, Fındık Ağa ve Hesené İbrahim’in itibarlarının iade edilmesine ilişkin kanun teklifim ve gerekçesiyle ekte sunulmuştur. Gereğini saygılarımla arz ederim.
15.11.2012

GENEL GEREKÇE

Türkiye’nin siyasal tarihinde “Dersim 1937 ve 1938 olayları”, “Tunceli Harekâtı”, “Tedip ve Tenkil Harekâtı” adları verilen askeri operasyonlarda on binlerce insan öldürülmüş; ölenlere yakın sayıda bir insan grubu batı illerine zorunlu iskâna gönderilmiştir.

Dersim 1938 büyük bir katliamdır. Etkileri bugün de devam etmektedir. Her gün yeni belgeler, kitaplar, belgeseller ve yayınlar ortaya çıkmaktadır. 2011 yılında Başbakan Erdoğan “Devlet adına yaşanan olaylardan dolayı özür dilerim” demiştir. TBMM’de kurulu Dilekçe Komisyonu Mart 2012 tarihinden bu yana 1938 mağdurlarının istekleri üzerinde çalışma yürütmektedir. Bu komisyona mağdurlarca gönderilen dilekçe sayısı şu an için 10 bin civarındadır.

15 Kasım 1937 günü Elazığ Örfi Mahkemesi kararıyla idam edilen Seyit Rıza ve 7 kişinin bu yıl içinde ortaya çıkan yeni resmi belgelerle masumiyeti kanıtlanmıştır. Seyit Rıza’nın “isyancı” olmadığı; 10 Eylül 1937’de Erzincan Valisinin çağrısına uyarak görüşmeye gittiği; teslim olduğu; ancak buna rağmen bir suçlu gibi gösterilerek 2 aylık kısa bir sürede yargılandığı ve neticede idam edildiği bir gerçek olarak açığa çıkmıştır. İdam kararına dayanak olan Aralık 1935 tarih ve 2884 sayılı Tunceli Kanunu mahkemeye olağanüstü yetkiler veren karma bir yasadır. Savunma hakkının olmadığı; avukat atanmayan; iddianamenin okunamadığı; verilen idam kararının temyiz hakkının dahi tanınmadığı bir mahkemenin kararı adil değildir. 15 Kasım 1937 günü idam edilen 7 kişi Dersim’de öldürülen on binlerce masum insanın simgesidir.

Kanun teklifimizde amaç; 75 yıl sonra da olsa idam edilenlerin halk nezdinde zaten var olan itibarlarının resmen iadesi ile bir haksızlığın ortadan kaldırılmasıdır. Böylece Dersim’de 1937-38’de öldürülen tüm insanlarımızın ruhları bir parça rahat edecektir.

İdamların üzerinden geçen 75 yıldan sonra; ortaya çıkan yeni belgelerin ışığında; TBMM Dilekçe Komisyonu’nun halihazırda bu konuda spesifik bir çalışma yürütüyor olması; TC Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “devlet adına özür dilemesi” karşısında; çağımızın hâkim düşüncesi olan “geçmişle yüzleşme” eğilimi ve Türkiye halkının Dersim 1938 konusunda bir çözüm isteği ve beklentisi içinde olduğu birlikte düşünüldüğünde; toplumsal vicdanda meydana gelen tahribatın 75 yıl sonra da olsa giderilmesi; barış içinde bir arada yaşama ortamının tesisi; devlet ile Dersim halkı arasındaki bozulan bağın yeniden onarılması amaçlarıyla bu kanun teklifi verilmektedir.

2884 SAYILI ARALIK 1935 TUNCELİ KANUNU İLE 15 KASIM 1937’DE İDAM EDİLEN SEYİT RIZA VE OĞLU RESİK HÜSEYİN, UŞENE SEYİT, ALİYE MİRZE SİLİ, CİVRAİL AĞA, HASAN AĞA, FINDIK AĞA VE HESENE İBRAHİM’İN İTİBARLARININ İADESİNE İLİŞKİN KANUN TEKLİFİ

MADDE 1-  2884 sayılı Aralık 1935 Tunceli kanunu ile 15 Kasım 1937’de idam edilen Seyit Rıza ve oğlu Resik Hüseyin, Uşene Seyit, Aliye Mirze Sili, Civrail Ağa, Hasan Ağa, Fındık Ağa ve Hesené İbrahim’in itibarları iade edilmiştir.

MADDE 2-  Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3- Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

MADDE GEREKÇELERİ

MADDE 1-  2884 sayılı Aralık 1935 Tunceli kanunu ile 15 Kasım 1937’de idam edilen Seyit Rıza ve oğlu Resik Hüseyin, Uşene Seyit, Aliye Mirze Sili, Civrail Ağa, Hasan Ağa, Fındık Ağa ve Hesené İbrahim’e toplumda duyulan itibarlarının iade edilmesini amaçlamaktadır.

MADDE 2-  Yürürlük maddesidir.

MADDE 3-  Yürütme maddesidir.