Dersim Soykırımı’nın Delilleri Karartılmasın

Dersim soykırımının en önemli kanıtlarından biridir kemikler. Kesinlikle gizli bir şekilde toplanarak başka bir yere taşınmamalıdır. Bulunduğu yer eğer mümkün ise koruma altına alınmalı, fotoğraf ve kamera kaydı alınmalı ve savcılığa suç duyurusunda bulunulmalıdır. 

15 Kasım cumartesi günü Darmstadt derneğimiz 77. yılında Dersim Seyitlerini anıyordu. Anmaya panelist olarak katılmıştım, soru-cevap bölümünde bir hemşerimiz “Biz bu çalışmalara 80 öncesi başladık. Laç Deresi’nde, mağaralardan çuvallarla kemik topladık” dedi. Dondum kaldım, hemen müdahele ederek “kemikleri ne yaptınız, şimdi nerede?” diye sordum. “gerekli yerlere verdik” dedi gizemlice. Panelden sonra yanıma geldi sohbet etme şansım oldu. Kısaca “biz PKK adına faaliyet yürütüyorduk, bize 38 Katliamının kemiklerini toplama görevi verdiler. Çuvallarla kemikler topladık, eczacı olan arkadaşa verdik” dedi. Daha sonra cezaevine düşmüş, Dersim 1937-38 Soykırımında hayatını kaybeden kurbanlara ait kemiklerin ne olduğu konusunda ise bir bilgisi yoktu.

Eve geldim ve internetde gördüğüm bir resim endişelerimin artmasına ve bu yazıyı yazmama vesile oldu. Berliner oturan bir tanıdığımın da içinde olduğu bir grup, gerillalar ile bereber kemiklerin yanında mum yakarken çekmiş resimler vardı. Verilen bilgilere göre “Kemere Heseni”ye aitmiş. Kemiklere ne yapıldığına ilişkin ise hiç bir bilgi yoktu.

Ferhat Tunç, Laç Deresi’nde katledilen yüzlerce Demenanlıya ait kemikleri eline alıp kameralara poz verdi

Hatırlanacağı gibi Ferhat Tunç bir süre önce bir grup gazeteci ile beraber Laç Deresi’nde bir mağaraya gitmiş ve kemikleri toplamıştı. Avukat Barış Yıldırım mağaradaki mağdurlara ait kemikler hakkında dava açmıştı, sonucu ne oldu bilmiyorum.
Diğer çok önemli bir deneyim ise Erzincan il sınırları içinde bulunan ve yüze yakın Alevi önde gelenin öldürüldüğü Zini Gediği davasıdır. Öldürülen kurbanların kemikleri haala orta yerde durmaktadırlar. Kemiklerin DNA testi yapılarak kimliklerin tespit edilmesi için dava açıldı. Dava açılma sürecinde bölge komutanı Kılıçkaya Köyü muhtarını makamına çağırarak “ne yapmak istiyorsunuz, devlet eli ile soykırımı mı ispatlamak istiyorsunuz? Kemikler yukarıda dağda ise gidin toplayın getirin, nereye gömmek istiyorsanız oraya gömün, sizi engelleyen mi var. Dava açmayacaksınız” diyerek tehtit etmişti. Uzun uğraşlar sonucu dava açılabildi ancak bu kez de Erzincan Cumhuriyet Savcısı DNA testi talebini red etti. Dava şimdi AİHM’de.
Dersim soykırımının en önemli kanıtlarından biridir kemikler. Kesinlikle gizli bir şekilde toplanarak başka bir yere taşınmamalıdır. Bulunduğu yer eğer mümkün ise koruma altına alınmalı, fotograf ve kamera kaydı alınmalı ve savcılığa suç duyrusunda bulunulmalıdır. Kemiklerin resmi olarak toplanması sağlanmalıdır. DNA testi istenmelidir. Böylece Tertele Mağdurları’nın yaşı cinsiyeti, öldürülme biçmi dahil olmak üzere daha pek çok bilgiye ulaşmak mümkün olacaktır. Bu bilgiler ışığında Dersim’de uygulanan vahşet gün ışığına çıkabilir. Eğer Savcılık DNA testi talebini red ederse pek çok ülkede bu alanda çalışan insan hakları kuruluşları var, onlardan yardım alınabilir.
Diğer önemli bir nokta ise kendilerine bir kefen ve mezar dahi nasip olmayan atalarımıza karşı olan borcumuzdur. Kimlikleri tespit edildikten sonra aile yakınları ile beraber tören yapılmalı. Bu törende mileler, pirler olmalı, onların duaları ve Alevi inancına uygun bir bicimde cenaze töreninin yapılması sağlanmalıdır.
Bilgisizlikten kaynaklanan pek çok yanlışlığın yapıldığını tahmin ediyorum, umuyorum ki uyarıcı olur.

Yaşar Kaya