Connect with us

Dersim News, Dersim Haber, Dersim

Gözardı edilen kutsallık ve Munzur'u bekleyen tehlike

Doğa ve Çevre

Gözardı edilen kutsallık ve Munzur'u bekleyen tehlike

Munzur bizim kutsalımız, bunu her Dersimli bilir. Hatta çevre illerden gelenler de bilir. Herkes bilir, ama kendi hemşehrilerimiz dahil niyeyse kimse bu kutsallığa saygı göstermez.

Sosyal medyada paylaşın
        
   

Munzur bizim kutsalımız, bunu her Dersimli bilir. Hatta çevre illerden gelenler de bilir. Herkes bilir, ama kendi hemşehrilerimiz dahil niyeyse kimse bu kutsallığa saygı göstermez.

Şükran Lılek YILMAZ

Bu yaz başında gittiğim Dersim’den işlerim nedeniyle kasım başı gibi ayrılabildim. Zamanımın çoğunu da Ovacık’da geçirdiğimden bir çok konuda gözlem yapma şansım oldu. Bu gözlemlerimden en önemlisi de Munzur Gözeleriyle ilgili olandı.  Munzur Gözeleri Dersim bölgesi içinde en çok ilgi gören ve ziyaret edilen alanlardan biri. Yani nerdeyse Dersimin gözbebeği. Dolayısıyla çevremden bir çok arkadaşım bu yaz  Dersim’e gelip, Ovacık ve Gözeleri ziyaret ettiler. Onlar ile yaptığım sohbetlerde; Ovacık nasıldı, beğendiniz mi, diye sorduğumda neredeyse büyük çoğunluğun “Muhteşemdi, ama Gözeler çok kötüydü!” demeleri açıkçası beni çok şaşırtmadı. Zira yıldan yıla artan ziyaretçi akınıyla Munzur Gözeleri’nin uğradığı tahribatın farkındaydım. Bunu yalnız ben değil burayı ziyaret eden herkes görüyordu. Değerli bir arkadaşım ise bununla yetinmeyip, “Bir şey yapın yoksa birkaç yıla kalmaz Gözeler bitecek. İnsan kalabalığı, kirlilik, araçlar, dokuyu bozacak, üstelik kutsallığı olan bir mekân, en azından buna hürmeten bir şeyler yapmak lazım. Aydınlarınız ile konuşun, yazın çizin, ama elinizi çabuk tutun.”  dedi kaygılanarak. Haklıydı,  “Munzur Gözeleri”ne sahip çıkıp, bir şeyler yapmamız gerekiyordu.

Munzur Gözeleri

Gözelere giden yol Munzur Vadisi’nden geçer. Munzur Vadisi’nin girişinde başlıyor trafik. Ama ne trafik! Sanki İstanbul-Ankara otobanı…  Oysa bu yol Ovacık yolu, kimi zaman keskin virajlı, dar bir yol. Güzel yanı Munzur Suyu’nun kimi zaman sağımızda kimi zaman solumuzda çağıldayarak bize eşlik etmesi. Üstelik geçen kış kar çok yağdığı için gürül gürül akıyor.

Gidiş geliş, peşi sıra dizilmiş özel araçlar, bazen aralarında tırlar hızla yol alıyorlar. Plakalara bakıldığında ağırlıklı çevre iller, Güneydoğu’dan olmak üzere ülkenin neredeyse her bölgesinden araç var. Bir arkadaşımın söylediği, insanın ve arabanın girdiği her yer bozulur, sözü Gözeler’de nasıl da oturuyor yerine.

Uzun yıllardır Dersim’in gözdesi olan Munzur Gözeleri çözüm süreciyle birlikte başlayan ve yerel seçimlerin ardından “Komünist Başkan”, “Komünist İlçe Ovacık” tanımlaması ile yoğun ziyaretçi akınına uğruyor. Her yer insan kaynıyor.

Munzur Gözeleri, piknikçiler tarafından tahrip ediliyor.

Adım atacak yer yok, dumandan göz gözü görmüyor, patika yollar tıklım tıklım, her yerde et kokusu… Karşılaştığım manzara hiç açıcı değil. Daha kötüsü, aşağılarda insanlar su içerken yukarılarda ayaklarını suda serinletenler… Taşların arasından suyun fışkırdığı yerlerin yanıbaşında çocuklarının tuvalet ihtiyacını gidermeye çalışanlar… Etrafa saçılan çöpleri de siz canlandırın gözünüzde artık. Dehşete kapılmamak mümkün değil. Ya derme çatma barakalardaki hijgenden uzak gözleme, kahvaltı ve hediyelik eşya  satıcılarına ne demeli.  Halkın mum yakıp dilek dilediği kayanın önü bile çaycılar tarafından işgal edilmiş, mum yakmaya gitmek bile artık o kadar kolay değil.

Görülen odur ki Gözeler artık dua edip çıra yakmak, kurban kesmek için gidilen yer olmaktan çıkmış; piknik alanı ve ticarethaneye dönüşmüş.

Keşke bu tahribat, kirlilik yalnızca gözelerle sınırlı kalsa… Munzur’un gözelerden doğduğu Ziyaret köyünden başlayarak Mamekiye (Dersim merkezi) varana kadar vadi boyunca su kenarında piknikçiler konuşlanıyor. Suya girenler, mangal yapanlar ve geride bıraktıkları çöpleri… Munzur Gözeleri SİT  alanı olması nedeniyle mülkiyeti Tunceli Valiliği İl Özel İdaresinde. Dolayısıyla sorunlar Ovacık Belediyesi’ne iletilse de belediye yetki ve sınırları dışında kaldığı için bir şey yapılamıyor.

Munzur bizim kutsalımız, bunu her Dersimli bilir. Hatta çevre illerden gelenler de bilir. Herkes bilir, ama kendi hemşehrilerimiz dahil niyeyse kimse bu kutsallığa saygı göstermez. Hadi diyelim ki kutsallığı umurumuzda olmasın ya doğasına verdiğimiz zarar?

Çöplerini bırakıp giden piknikçilerin geride bıraktığı manzara

Munzur Gözeleri’ne ilk gittiğim zamanları hatırlıyorum. Nenem geliyor aklıma… Kurbanımızı alıp Gözelere gittiğimizde rahmetli Haydar dedem rakı içerdi; 1980’lerin sonlarıydı. Nenem, kızar ve dedeme arkasını döner, bütün gün suratını asardı. 12 İmamlar  orucunu tam tutan itiqatlı bir Dersim kadınıdır nenem. Munzur’un kutsallığına atfen, o suda yetişen kırmızı benekli alabalığı da yemezdi. O günlerde Munzur Gözeleri’nde rakı içen dedeme kızan, 90 yaşındaki nenem, iyi ki Gözelere gidemiyor ve bu halini görmüyor, eminim ki yüzünü asmakla kalmaz kahrından ağlardı.

Dersim’de herkes gidişattan pek memnun değil. Bu kirlenmeye dur denmeli, Munzur korunmalı deniyor. Herkesin kendince bir fikri ya da projesi var.  Ama hangisi Munzur gözeleri’ne uygun tartışmalı.  Ve bugünlerde en çok konuşulan ise  çevre düzenlemesi adıyla Tunceli Valiliği himayesinde Fırat Kalkınma Ajansı’nın hazırladığı ve Erzurum Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunca onaylanan 8 milyon liralık proje. Bu proje hayata geçirilecek olursa şimdiden daha mı iyi olacak orası muamma. Projenin doğayı ve gözeleri korumaktan çok mevcut alanı turizme dönüştürme kaygısı mevcut deniliyor. Bu da demektir ki Munzur Gözeleri resmen turizme açılarak ticarileşmiş olacak. Ne kutsallığı kalacak ne de doğal güzelliği.

Bu yılın yazı bitti. Sonbaharı da bitmek üzere; kalabalık gitti. Ovacık ve diğer ilçeler de dahil, Dersim kaderine terk edilmiş bir kasaba gibi kendiyle kaldı. Sokaklar sakin, yerli halk kendi meşguliyetiyle başbaşa. Seneye baharda karlar eriyip doğa kış uykusundan uyandığında önce emekli yazlıkçılar gelecek; teker teker. Sonra turistler gelecek; akın akın.. Turlar cabası… Gelsinler, herkes gelsin, ama doğayı tahrip etmeden, getirdiklerinin çöpünü bırakmadan, kutsalımıza saygı duyarak gelsinler…

Ve bizler, her sözün başında “Dersim de Dersim, Munzur da Munzur!” diyen bizler, bir şeyler yapmalıyız. Belediyelerimiz, Derneklerimiz, STK’larımız, siyasilerimiz, aydınlarımız, yazan çizenlerimizle bir şeyler yapmalıyız. 2020 yılı yazı gelmeden tedbir almalıyız. Başkalarından beklememeliyiz.

Bir araya gelelim, elele verelim, dağımızı, taşımızı, toprağımızı, suyumuzu nasıl koruyacağımıza dair kafa yoralım. Bunu yalnızca Munzur Gözeleri veya Munzur Vadisi için değil; Düzgün Baba, Dereova Şelaleri, Buyer Gölü, Tujik Dağı, kısacası tüm coğrafyamız için yapalım. Kutsalımızı incitmeyelim, Atalarımızın kemiklerini sızlatmayalım, çocuklarımızdan emanet aldığımız coğrafyamızı onlara  temiz ve yaşanılır bırakalım.

skrnyilmaz@yahoo.com

Sosyal medyada paylaşın
        
   
Continue Reading
You may also like...
3 Comments

3 Comments

  1. Ali

    02/12/2019 at 21:27

    Haziran ayında gtmiştim her taraf çop pislik içinde resmi olarakta görevliler gelmişti onlarda aynı şikateti dile getirdiler başa çıkamıyoruz gözeler bölgesini girilmemesi piknik yapılmaması ziyarete kapatmaya karar verdik karşı tarafta helaların olduğu bölgeyi piknik alanı olarak düzenleyeceğiz demişlerdi

  2. Nesibe Sarıaltın

    02/12/2019 at 23:18

    Ne iyi ifade etmişsin
    Sadece gördüm demek pahasına bu kadar tahribat

  3. Pingback: Ovacık Gözelerinde piknik yapmak yasaklandı

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

14 − four =

More in Doğa ve Çevre

To Top