Dr. İlyas Arslan'dan yeni kitap: Zaza Dilinde Fiiller

Munzur Üniversitesi Zaza Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi Dr. İlyas Arslan‘ın hazırladığı Fiilê Zonê Zazaki / Zaza Dilinde Fiiller kitabı yayımlandı.

Akademisyen Kitabevi tarafından yayımlanan Fiilê Zonê Zazaki / Zaza Dilinde Fiiller kitabında Zazaca fiiller ele alınıyor.

Uzun yılların çalışması olan bu kitabın büyük bir kısmı önce Zazaca olarak hazırlanmış, fakat herkesin anlayabilmesi için daha sonra Türkçeye çevrilmiştir. Gerek Zaza Dili ve Edebiyatı akademisyenleri ve öğrencilerinin, gerekse Türkiyede ki dilbilimcilerin Zaza Dilinin fiil yapısını tanıması bu kitabın ana amaçlarındandır. Halk Eğitim Merkezlerinde ve diğer kurumlarda Zazaca kurslarına katılan öğretmenlerin ve kursiyerlerin de bu eserden faydalanmaları öngörülmüştür.

Fiil cümlenin beyni dolayısıyla yöneticisidir. Cümlenin diğer ögelerinin hangi hâlde olacağını, ne tür ek alacaklarına, durması gereken yerlere karar veren fiildir. Bir dili öğrenmenin de temel kilit noktalarından biri fiil yapısının anlaşılmasıdır. Bu eksende bu kitap sadece fiillerle sınırlandırılmış diğer konular işlenmemiştir. Gelecekte yapılacak çalışmalara altyapı oluşturmak, faydalı olmak için de bu kitabın yayımlanması önem arz etmektedir. Bütün konular fazla detaylandırılmadan genel olarak işlenmiş, daha geniş kapsamlı çalışmanın yayımı sonraki zamanlara bırakılmıştır. Üzerinde çalışılan fakat henüz tamamlanmadığı için bu kitabın kapsamına alınmayan fiillere ait daha birçok işlev ve özellik bulunmaktadır.

Fiil listesi hakkında birkaç not düşülmesi gerekiyor. Eğer bir fiil sadece bir lehçe de kullanılıyorsa güney ya da kuzey diye not edilerek diğer lehçedeki kullanımı da verilmiştir. Her bölgede kullanılan ortak fiiller için herhangi bir not düşülmemiştir. Yöresel olarak kullanılan fiilleri yöre yöre belirtmek çok daha geniş kapsamlı bir çalışma gerektirdiğinden fiilin kullanıldığı yöre hangi lehçenin sınırları içine giriyorsa o lehçeye dâhil edilmiştir. Kerdene/kerdiş ‘yapmak, etmek’ bütün yörelerde kullanılırken göndermek fiili kuzeyde rusnaene güneyde ise şawıtış olarak kullanılır. Mamekiye yöresinde kullanılan bazı fiiller viayene ‘olmak’, feteliyaene ‘gezmek, aramak’ kuzeyin tümünde kullanılmaz, güneyde ise bu anlamlarıyla hiç bilinmezler. Güney Lehçesinde bu farklılıklar daha da yoğundur. Özellikle Siverek-Çermik-Gerger hattında güneyin diğer yörelerinde farklı kelimelerle anlam bulan fiiller daha da yoğundur. Bu yörelerin Şafi olmayıp da Hanefi olması beraberinde dilde farklılıklar oluşturmuştur.

Kitabı satın https://www.akademisyen.com/zaza-dilinde-fiiller.html linkinden satın alabilirsiniz.