Hüseyin Cevahir ve Dersim Hassasiyeti

Kimseler merak etmedi, ilk kuşak Dersim devrimcileri Dersim hakkında neler düşünürdü, Hüseyin Cevahir Dersim hakkında ne düşünürdü?

Hüseyin Cevahir

“Devlet 1938 de Dersim’de katliam yaptı, eğer biz Dersim’den bir silahlı mücadele başlatırsak, bunu bahane ederek Dersim’i yok eder”

Hüseyin Cevahir 1945 yılında Dersim’in Muhundu beldesinin Şöbek köyünde doğdu. Baba Mansur Ocağındandı, Babası Düzgün Cevahir Dersim’in en saygın şahsiyetlerinden biriydi, annesi ise Kureşanlıların önde gelen ailelerinden Ali Efendinin kızıydı. Hüseyin Cevahir ailenin tek erkek çocuğuydu.

Ocak kültürü ile büyüyen Hüseyin Cevahir etrafında iylikseverliği ve olgunluğu ile tanılırdı.

Çapa Tıp Fakültesini kazanan Hüseyin daha sonra kendi tercihi ile SBF geçti. 68 kuşağının sembol isimlerinden biriydi.

Hüseyin Cevahir 1 Haziran 1971 yılında Mahir Çayan ile İstanbul Maltepe’de sığındıkları evde öldürüldü.

Hüseyin THKP-C kurucularındandı. Silahlı mücadeleyi savunan bir örgütün önde gelen kadrolarındandı. Öldürüldükten sonra da adına savaş yeminleri içilip sloganlar atıldı.

Kimseler merak etmedi, ilk kuşak Dersim devrimcileri Dersim hakkında neler düşünürdü, Hüseyin Cevahir Dersim hakkında ne düşünürdü? İtiraf etmeliyim ki bu soruyu ben de kendime sormamıştım. Taa ki Dersim 1937-38 Sözlü Tarih Projesi çerçevesinde kendisi ile söyleşi yaptığım amcasının oğlu Pirim Süleyman Cevahir’in anlatımlarına kadar. Hüseyin Cevahir’in Dersim hassasiyetinin bilinmesi için söyleşinin bu bölümünü paylaşmak istiyorum.

“Hozat Adliyesinde mübaşir olarak çalışıyordum. Pazartesi işe gittiğimde koridorda askerlerin arasında üç genç gördüm, kim olduklarını sorduğumda “anarşist” dediler. Hayatımda ilk defa anarşist kelimesini orada duydum. Savcı beni ismimle çağırınca gençlerden biri yanıma yanaştı ve “abi senin adın mı, soyadın mı Cevahir?” diye sordu. “Soyadım” dedim. “Hüseyin Cevahir’i tanıyor musun?” dedi. “Evet amcamın oğlu” dedim. Biraz muabet ettik konuştuğum kişi Kadir Manga’ydı ve Ali Boğazına gitmek isterken yakalanmıştı. Bana “Burada yakalandığımızı sakın Hüseyin’e söyleme” dedi. Hüseyin Dersim’de bir silahlı mücadeleye karşı çıkıyormuş. Konuşmasının devamında “Devlet 1938 de Dersim’de katliam yaptı, eğer biz Dersim’den bir silahlı mücadele başlatırsak, bunu bahane ederek Dersim’i yok eder” diyerek Dersim’den başlayacak silahlı mücadeleye karşı çıkıyormuş.

Hüseyin Cevahir’in büyük öngörüsünün, ilk kuşak Dersim devrimcilerinin Dersim hassasiyetlerinin bilinmesi ve 43 yıl sonra değerlendirilmesinde yarar var.

Yaşar Kaya