Tunceli Kanunu Ne Zaman Kalktı?

Resmi tarih, Dersim halkını inim inim inleten Tunceli Kanunu’nun 1947’de yürürlükten kaldırıldığını ve ‘normal idare sistemine’ geçildiğini yazıyor.

TBMM Dilekçe Komisyonu’nun gün ışığına çıkarttığı belge ise bu iddiayı sarstı. Belgeye göre, Hıdır Danik isimli vatandaş, 1949 yılında Meclis’e başvurarak Bucak Müdürü Safi Çelik’i yürürlükten kaldırılan Tunceli Kanunu’nu uyguladığı için şikâyet etmiş. İçişleri Bakanlığı, Hıdır Danik’in iddiasını doğrulamış. Hükümetin, Dersim katliamı ile ‘yüzleşme’ süreci başlatması beraberinde TBMM Dilekçe Komisyonu’nun da katliamla ilgili başvurulara ve belgelere özel bir önem vermesini getirdi.

Dilekçe komisyonunun uzmanları geçen günlerde, tarihin tozlu raflarından unutulmuş bir belge daha buldu. Belgeye göre, 1935 tarihli Tunceli Kanunu yerel idareciler tarafından 1949’da bile uygulanmaya devam etmiş. Oysa resmi tarih, Tunceli Kanunu’nun 1947’de kaldırıldığını söylüyor.

Tunceli’nin Pertek İlçesinin Pahşenk Köyü’nde yaşayan Hıdır Danik, Meclis’e verdiği dilekçede Vaskert Bucak Müdürü Safi Çelik’in, “Anayasa’nın kendilerine verdiği hürriyet haklarını kullandırmadığı ve halen eski Tunceli Kanunu’nu tatbik ettiği için” şikâyet etmiş. Bunun üzerine Meclis, İçişleri Bakanlığı’na yazı yazmış. Bakanlıktan gelen 27 Nisan 1949 tarihli cevapta, “Bucak Müdürü Safi Çelik’in bazı yolsuz hareketlerinden dolayı ilçe idare kurulunca lüzumu muhakemesine dair verilen karar il yönetim kurulunca tasdik edilmiş olduğu bildirilmektedir” denilerek, Hıdır Danik’in iddiasının doğru olduğu ifade edildi.

25 Aralık 1935’te çıkarılan ‘Tunceli Vilayetinin İdaresi Hakkında Kanun’ hükümlerine göre emniyet ve asayiş bakımından gerekli görülmesi halinde vali halkı il dahilinde yer değiştirmeye, il dışına çıkarmaya ve iskâna, il dahilinde iskân olmasını yasaklamaya yetkiliydi. Ayrıca vali cezaları onamaya veya tehir etmeye de yetkili kılınmıştı. (Tarık Işık – radikal)