Türkiye’ye AİHM’de ‘Hayata Dönüş’ Operasyonu Mahkûmiyeti

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 19 Aralık 2000’de Bayrampaşa Cezaevi’nde düzenlenen ve 12 mahkumun ölümüyle sonuçlanan baskında, Türkiye’nin yaşam hakkı da dahil olmak üzere insan hakları ihlalinde bulunduğuna karar verdi.

‘Hayata Dönüş’ adı verilen ve Türkiye genelindeki cezaevlerinde çok sayıda mahkumun ölümüyle sonuçlanan operasyonlar nedeniyle AİHM, Türkiye’yi mahkum etti. Hürriyet’ten Güven Özalp’in haberine göre, AİHM’in kararı 2010’da açılan ve operasyonun düzenlendiği dönemde Bayrampaşa Cezaevi’nde cezalarını çekmekte olan bazı tutukluların şikayetlerine dayanıyor.

Şikayetlerin temelinde hücrelerin boyutunun küçültülmesi amaçlı bir projeye tepki için başlatılan açlık grevi nedeniyle 45 tutuklunun doktor kontrolünden geçmeyi ve tedaviyi reddetmesi üzerine başlatılan operasyonda, güvenlik birimlerinin aşırı ve orantısız güç kullanması yatıyor. Tutukluların şikayetleri arasında gerekçesiz göz yaşartıcı gaz kullanılması da yer alıyordu.

32 KİŞİ HAYATINI KAYBETMİŞTİ

Dönemin Bayrampaşa Cezaevi Müdürü tarafından verilen emir üzerine 19 Aralık 2000’de yapılan ‘Hayata Dönüş’ operasyonunda 12 kişi hayatını kaybetmiş, 50 kişi de yaralanmıştı.

Güvenlik güçleri eşzamanlı olarak 20 cezaevinde benzer nitelikli operasyonlar düzenlemiş ve şiddetli çatışmalar sonucu ikisi asker, 30 tutuklu toplam 32 kişi hayatını kaybetmişti.

AİHM yaptığı inceleme sonucunda Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) yaşam hakkını garanti altına alan 2. ve işkence ve kötü muameleyi yasaklayan 3. maddelerini ihlal ettiğine karar verdi. Karar gereği Türkiye Songül İnce, Özgül Dede, Gülperi Özen, Aydan Odabaş ve Fatma Güzel adlı davacılara farklı miktarlarda olmak üzere mahkeme masrafları da dahil toplam 54 bin euro tazminat ödeyecek.

TÜRKİYE ALEYHİNE İKİ KADAR DAHA

– Türkiye aleyhine Eftaliya İpseftel tarafından Gökçeada’da babasından kalan bir gayrimenkulün kamulaştırılması nedeniyle açılan dava da Ankara aleyhine sonuçlandı. Atina’da yaşayan İpseftel’in, 1976’da babası tarafından satın alınan ancak ilgili isimde tapu kaydı bulunmayan arsaya ilişkin mülkiyet hakkı talebiyle 2005’te açtığı davada, Türkiye’nin mülkiyetin korunmasıyla ilgili 1 numaralı protokolün 1. maddesini ihlal ettiğine karar veren AİHM tazminat miktarını ileri bir tarihte açıklayacak.

– AİHM, Tüm Bel Sen adlı sendikanın üyesi olduğu dönemde bağlı bulunduğu genel müdürlüğün izni olmaksızın ilgili kurumun bütçesiyle ilgili referandum düzenlemek için yemekhane girişine oy sandığı kuran Doğan Altun’un kendisine verilen disiplin cezası üzerine açtığı davada Türkiye’nin insan hakkı ihlalinde bulunduğuna hükmetti. AİHM, Türkiye’nin AİHS’nin toplantı ve dernek kurma özgürlüğünü düzenleyen 11. ve etkili başvuru hakkını garanti altına alan 13. maddelerini ihlal ettiğine karar verdi. Türkiye, karar gereği Altun’a 1500 Euro tazminat ödeyecek.