Dersim’in Büyük Ozanı ve Piri Sey Qaji’nin Türbesi Açıldı

Dersim’in en büyük halk ozanlarından biri olan Sey Qaji için  Hakk’a yürüyüşünün 77. yılında anma yapıldı. 

Sey Qaji için yapılan türbenin açılışı dua ve lokma dağıtımıyla yapıldı.

Dersimnews.com – Dersim’in en önemli halk ozanı ve şairlerinden biri Sey Qaji. Ancak  Sey Qaji kendi topraklarında hak ettiği değeri bugüne kadar görememiş.

77 yıl önce Hakk’a yürüyen Pir Sey Qaji için dün ilk kez bir anma yapıldı. Anmayı Civraklılar Derneği ve Sey Qaji’nin torunları birlikte organize etti.

Sey Qaji’nin doğduğu yer olan Civrak Köyü’ne bağlı Gemikê mezrasında kendisi için yapılan anıt mezarın (türbe) açılışı için Gemikê’deyiz. Anma için 2 binden fazla insan gelmiş.  Davetliler arasında Dersim Milletvekili Hüseyin Aygün, Sey Qaji’nin kitabının yazarı Daimi Cengiz, ilçe belediye başkanları, sanatçılar, pirler ve dedeler var.

Sey Qaji’nin daha önce Markasor Köyü’nde olan naaşı 2008 yılında Gemikê’ye getirilmiş. Civraklılar Derneği Başkanı Makbule Çerimli ve Sey Qaji’nin torunu Cemal Doğan’ın girişimiyle boş olan bu mezrada yıkılmış olan evler onarılıp yeniden yapılıyor.

Bu yılda Sey Qaji için bir anıt mezar yapıyorlar. Anıt mezarın açılışında Sey Qaji üzerine söyleşiler yaptık.

SAİT BAKŞİ (Dersim Halk Ozanı)

Sait Bakşi, Civraklı bir halk ozanı. Kışları İstanbul’da yazları ise köyde. Kendisi Dersim Halk Ozanları geleneğinin son temsilcilerinden biri. Sey Qaji’nin “yaşayan sesi” Sait Bakşi.

Sait Bakşi

Sey Qaji ile ilgili düşüncelerini sorduğumuzda şunları söyledi: “Sey Qaji üç büyük Dersim Ozanından biri. Sey Qaji, Saheyder ve Weliye İmame Uşeni Dersimin en önemli üç ozanı. Sey Qaji aynı zamanda bir yol önderi ve piridir. Bana göre Dersim’in yetiştirdiği en büyük değeri. Dersim’in sözlü müzik geleneğinin en büyük temsilci 77 yıl sonra Sey Qaji için burada toplandık. Benim için çok önemli bir gün.”

YAŞAR KAYA (FDG eski Genel Başkanı ve Dersim 38 Sözlü Tarih Projesi Koordinatörü):

Yaşar Kaya

Sey Qaji, Dersim’in en önemli üç ozanından biridir. Dersim inancının, dilinin, kültürünün, siyasi kültürünün çok büyük bir temsilcisi, çok önemli bir sözlü kültür aktarıcısıdır.  Bugün, yazılı olmayan Dersim Kültürünün kaybolmasının hüznünü yaşadım. Ne Dersim ozanları kaldı ne de Dersim kültürü. Yazıya aktarılmayan  bu sözlü kültürümüz kaybolup gitti. Sey Qaji bu dağların sesidir. Bugün burada onun sesi yankılanıyor. Yıllar sonrada olsa Sey Qaji hatırlayıp anmak çok önemli bir olay.Dua ve niazla açılışın yapılması önemli. Yıllar önce biz bunları yaptığımızda bizi yadırgamışlardı. Bizi yadırgayanlar bugün bu anma törenine katıldı. Demek ki biz doğru olanı yapmışız. Bu kadar insanın buraya gelmesi, Sey Qaji’nin diliyle seslenmesi çok önemli.  Bu anmayı organize edenlere teşekkür etmek istiyorum. Civraklılar Derneği’ne, Sey Qaji’nin ailesine, Daimi Cengiz’e teşekkür ediyorum.

LEYLA GÜNDÜZKANAT (FDG Eş Genel Başkanı):

Leyla Gündüzkanat

Sey Qaji demek acılarımız, tarihimiz, inancımız demektir. Sey Qaji önemli bir değer. Bugün O’nun adını yaşatmış olmamız önemli. Sey Qaji Dersim toplumunun toplumsal hafızasıdır. Bu anlamda  Sey Qaji’nin varlığı bizim için önemli. Bizi 38 öncesine götürüyor.  Bugün burada siyasi düşüncenin önemli olmadığını görüyorum. Farklı siyasi düşünceden bir çok insan burada. Bu insanları ortak bir noktada buluşturabilen bir değerdir Sey Qaji.
Sait Bakşi, Daimi Cengiz sayesinde bugün buradayız. Sey Qaji’yi onlar tanıttı bizlere. Sey Qaji gibi ozanlar bana göre derdimizin dermanıdır.  Sey Qaji’yi bugüne taşıyanlara teşekkürler.

DAİMİ CENGİZ (Araştırmacı, Sey Qaji kitabının yazarı):

Daimi Cengiz

Sey Qaji  Dersim şairi, ozanı, piridir.  Bugün bu coğrafyada O’ndan daha büyük bir şair yoktur. Şiirlerinde Dersim halk kültürünü, inancını dile getirmiştir.  Tanzimat ve Cumhuriyet tarihine tanıklık etmiş, şiirlerinde bunları dile getirip eleştirmiştir.  Manileri ve kılamları çok değerlidir. Benim Sey Qaji üzerine yaptığım çalışma bu büyük Dersim ozanının tanınmasını sağladı. Bugün önemli bir ilki gerçekleştirdik. Bundan sonrada bu tür etkinliklerin devam etmesi gerekir. Sey Qaji’ye hak ettiği değer vermeliyiz.

MAKBULE ÇERİMLİ (Civraklılar Derneği Başkanı):

Makbule Çerimli

Tunceli Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen Dersim Sempozyum’unun sonuç bildirgesinde Sey Qaji “Dersim’in Anayası” olarak lanse edildi.  Sey Qaji bu övgüye hak edecek kadar büyük bir değer. Sey Qaji Dersim coğrafyasının temel taşlarından biridir.

Yıllar önce Sey Qaji’yi tanımıyorduk. Civrakla ilgili çalışmalara başlayınca Sey Qaji’yi tanımaya başladı. Kendi kültürümüz hakkında araştırmalar yaptığımızda Sey Qaji’nin ne kadar önemli bir ozan olduğunun farkına vardık.

Sey Qaji’nin çok önemli bir sözü vardır, der ki:
“Her vas koka xo sero royino, her theyr zone xo de waneno, kam ke asle xo inkar keno, toz erzeno reça xo seno (her ot kendi kökü üzerinde yeşerir,her kuş kendi dilinde öter, kim aslını inkar ederse o izini silip gider)”  Bu söz bugün bizim yaşadığımız durumun özetidir.  Ancak bu bizi karamsarlığa götürmemelidir. Biz istersek küçük işlerle başlayarak çok büyük işler başarabiliriz.  Doğa, kültür, inanç, dil konularında çalışmalar yaparak Dersim’in değerlerine sahip çıkabiliriz.

Sey Qaji’yi sevmek O’nu anlamak bizi doğruya götürecektir. Sey Qaji bir hazinedir. O hazine bu topraklarda. Önemi olan bu hazinenin kıymetini bilmektir.

Bugün benim hayatımın en önemli günü. Hayatımın en dolu, en duygusal gününü yaşıyorum. İlk defa kendimle gurur duydum, köyümle insanlarımla gurur duydum.

CEMAL DOĞAN (Sey Qaji’nin torunu):

Cemal Doğan

Bugün dedemizi anmanın mutluluğunu yaşıyoruz.  72 yıl önce olağanüstü şartlar nedeniyle dedemizin naaşını Gemike’ye getirememiştik.  Markasor köyünde bulunan dedemiz Sey Qaji’nin mearını 2008 yılında askeriyeden özel izin alarak buraya getirdik. Markasor köyü boş olduğu için köye gitmemize izin verilmedi. 1 günlük izin alabildik ve gidip dedemizin mezarını açtık kemiklerini getirdik. 5 yıl önce dedemizin mezarını doğduğu köy olan Gemikê’ye getirdik bu yılda anıt mezarını yaptık.

Henüz anıt mezar yapma fikri yokken Daimi Cengiz Sey Qaji üzerine çalışma yapmak istediğini söyledi. Kendisiyle iletişime geçtik destek vereceğimizi söyledik.  Daimi Cengiz, çok önemli bir eser yazdı. Sey Qaji’yi tanıttı. Kendisine çok teşekkür ediyorum.
Civraklılar Derneği’yle beraber bir anıt mezar yapmak için çalışmalara başladık.  Anıt mezarı bu yıl tamamladık. Derneğimizle beraber anma gerçekleştirmeye karar verdik.

Dersim halk ozanı olarak bilenen dedemiz Sey Qaji bu topraklar için önemli bir değer. O değeri yaşatmak korumak, geçmişimize ve köklerimize sahip çıkmayı kendimize ilke edindik. Köy derneğimizle beraber bir hayalimizi gerçekleştirmenin mutluluğunu yaşıyoruz.

23. 07.2013