Haberler
Dersim Belediyesi Yanlış Yapıyor
Dersim Teretelesinin mağdurlarının isimlerinin sokaklara, okullara, parklara verilmesi doğrudur bu kararı sonuna kadar desteklemek gerek ancak yapılan yanlışlar bu olumlu adıma gölge düşürmekte ve bu büyük adımın anlamını aşındırmaktadır.
Tunceli Belediyesi sitesinde yer alan habere göre( http://www.tunceli.bel.tr/?s=h&k=303 ) Belediye Meclisi 1937-38 Dersim Tertelesinde rolü olan şahısların isimlerini cedde ve parklardan kaldırarak yerine 1937-38 Tertele mağdurların isimleri verilmiş. Bu çok olumlu bir adım, şimdiye kadar yapılmamış olması tarafımızdan eleştirilmişti. Bir kente halkın önemli şahsiyetlerinin, kahramanlarının adı verilir ki unutulmasınlar. Belediye Meclisinin geç de olsa böyle bir karar vermiş olması yerindedir. Böyle tarihi kararlar alınırken iyi araştırılması gerekir, doğru adımlar atılması gerekir.
Maalefef Belediye Meclisinin aldığı kararda bir dizi kabul edilemez yanlışlıklar var.
Yazıyı hiç uzatmadan bu yanlışları hemen sıralayayım:
1. Kararda “1937’de Dersim İsyanı sırasında” denilmekte. El insaf son on yıldır yapılan tartışmalar, ortaya çıkan onca belgeye rağmen 1937-38 de Dersim’de yaşananlara haala “isyan” demek bilinçli bir çarpıtma değilse bilgisizliktir. Bilindiği gibi devlet Dersim’i ortadan kaldırmak için uzun vadeli bir hazırlık yapmış ve bir program dahilinde Dersim Tertelesine gelinmiştir. Erdoğan bile “gerekçeleri hazırlanmış, hazırlıkları yapılmış, tanklarla, toplarla, uçaklarla hatta zehirli gazlarla hareket eden her şeye ölüm emrinin verildiği bir katliam yaşanmıştır” demiştir. Dersim Soykırımına meşru bir zemin hazırlamak isteyenler “isyan” tezini savunmuşlardı, “isyan vardı bastırıldı” demek sureti ile yaşanan insanlık suçunu gizlemek istemişlerdir. Devletin açıkladığı resmi verilere göre bile13806 masum insan öldürülürken yaklaşık 20.000 kişi de batı illerinde zorunlu iskana tabi tutulmuştur. Gerçekler ortada iken haala katliamı yapanların tezlerini savunmak kabul edilir değil. Bu vahim yanlış derhal düzeltilmelidir.
Bu konuda yüzlerce makale yazıldı iki örnek aşağıdadır.
https://dersimnews.com/dersim/diaspora/halkin-gunlugu-kulturel-soykirim’in-neresinde-durur.html
http://www.dersimdersim.com/dersim-soykirimini-karartan-bazi-yanlislar-yasar-kaya-yazdi
2. Kararda yer alan diğer vahim bir hata ise idam edilenlerin sayısı ile ilgilidir. Kararda “Seyit Rıza ile birlikte idam edilen 7 arkadaşı” denilmektedir. Yani Seyit Rıza ile bereber toplamda 8 Dersim Seyidi’nin idam edildiği bilgisi verilmektedir ki bu doğru değil. Yedi Dersim Seyidi idam edildi. Bunlar Seyit Rıza, Usenê Seydi, Aliyê Mirzaliyê Sıli, Hesen Ağa, Fındıq Ağa, Resık Uşen ve Hesenê Ivraimê Qıji. İdam edilenler arasında gösterilen Cıvral Ağaê Arekiye idam edilmedi. Aynı mahkemede yargılandı “ömür boyu” aldı ve İzmit Cezaevinde öldü. Kemikleri hala kimsesizler mezarlığında ve kutsal topraklara götürülmeyi bekliyor.
3. Sokaklara verilen isimler yanlış yazılmış.
“Wuşêne Seydi” doğrusu Wuşenê Seydi olmalıydı.
“Aliyê Mırze” yazılmış doğrusu Aliyê Mirzaliyê Sıli olmalıydı.
“Hêsene İvrayimi” ise Hesenê Ivraimê Qıji olmalıydı.
Uzatmaya gerek yok karar eksiklikler ve yanlışlarla doludur.
4. Nuri Dersimi tartışmalı bir isimdir ve Dersim Halkının tamamı tarafından kabul gören bir isim değildir. Tartışmalı birinin birnin ismi oldu bitti ile bir sokağa verilmesi doğru değildir.
Dersim tarihini doğrudan ilgilendiren kararlar alınırken konu hakkında çalışmalar yapan kişi ve kurumlardan öneriler almak gerekir. AKP bile anayasa değişikliğinde usulden de olsa sivil toplum kurumlarının önerilerini dinlemektedir. Demokratik bir kurum olmasını beklediğimiz Belediye Meclisi, ayrımsız bütün Dersim kurumlarını, toplumun önde gelen şahsiyetlerini, mağdur yakınlarının ve Ocakların önerilerini almalıdır. Avrupa Dersim Dernekleri Federasyonu (FDG) olarak Dersim Tertelesi anma günü tartışmalarını üç yıl yaptıktan sonra “4 Mayıs Dersim Tertelesini Anma Günüdür” kararını aldık.
Daha önce FDG Başkanı olarak yazılı bir açıklama ile hükümetten Alpdoğan Kışlası ve Sabiha Gökçen Havalimanını isimlerinin değişmesini talep etmiştik. “Sayın hükümet yetkilileri kendi vatandaşlarına karşı insanlık suçu işleyen sivil mahsum insanları katledenlerin isimlerinin bir ulusal kahraman gibi caddelere, havaalanlarına, kışlalara, okullara verilmesi bu suça ortak olmaktır. İnsanlığa karşı suç işleyenleri kahrman ilan ederseniz, demokratik bir ülke olamazsınız, gelecek kuşaklara demokrasi ve insan haklarını taşıyamazsınız.”
Dersim Teretelesinin mağdurlarının isimlerinin sokaklara, okullara, parklara verilmesi doğrudur bu kararı sonuna kadar desteklemek gerek ancak yapılan yanlışlar bu olumlu adıma gölge düşürmekte ve bu büyük adımın anlamını aşındırmaktadır.
Umarım yanlışlar düzeltilir böyle önemli kararlar Dersim Hakının onayından sonra alınır.
2 Nisan 2014
Yaşar Kaya
